ใกล้เทศกาลสงกรานต์หรือปีใหม่ไทย จะมีการประกาศปฏิทินสงกรานต์ นางสงกรานต์คนเก่าจะส่งหน้าที่ให้คนใหม่รับช่วงต่อ คนก็มักจะคอยสังเกตรูปลักษณะของนางสงกรานต์แต่ละปีว่าชื่อเสียงเรียงนามว่าอะไร แต่งองค์ทรงเครื่องอย่างไร จะประทับบนหลังพาหนะอะไร นั่งมาหรือนอนมา ฯลฯ แล้วก็เอาทำนายทายทักกันว่าในปีหน้าฟ้าใหม่ที่จะมาถึงจะเกิดเหตุดีร้ายอะไรยังไงความจริงบรรดานางสงกรานต์ทั้งหลายไม่ใช่ตัวเอกตัวจริงในประเพณีสงกรานต์ เพราะตัวเอกที่เป็นเรื่องเป็นราวให้เกิดประเพณีสงกรานต์นั้นคือ ท้าวกบิลพรหม พระบิดาของนางทั้งเจ็ด
มีเรื่องเล่าไว้ในตำนานว่า ในสมัยนั้นมีเด็กน้อยที่ไม่ธรรมดาชื่อว่า ธรรมบาลกุมาร เป็นเด็กอัจฉริยะ เฉลียวฉลาดปราดเปรื่องจนเป็นที่ร่ำลือ ใกล้เคียงกับอิกคิวซัง ท้าวกบิลพรหมได้ยินกิติศัพท์ก็เลยอยากลองปัญญา โดยพนันกันว่า ใครแพ้จะต้องตัดศีรษะตัวเอง โดยท้าวกบิลพรหมตั้งคำถามทำนองเดียวกับท่านโชกุนในอิกคิวซังว่า ศรีหรือสิริมงคลของมนุษย์อยู่ที่ไหน
ธรรมบาลกุมาร ความจริงก็ไม่เจ๋งเท่าไหร่ เพราะคิดไม่ออก แต่เผอิญเป็นเด็กอินเตอร์ รอบรู้หลายภาษา ขณะที่ไปนั่งคิดอยู่ใต้ต้นไม้ ได้ยินนกสองตัวคุยกันเป็นภาษานกว่า วันนี้อิ่มแน่เพราะธรรมบาลต้องตัดหัวให้ท้าวกบิลพรหม แล้วนกเจ้าปัญญาก็เฉลยปัญหาให้เสร็จสรรพว่า ศรีของมนุษย์ในแต่ละวันนั้นไม่ได้อยู่ที่เดียวกัน คือตอนเช้าอยู่่ที่หน้า คนจึงเอาน้ำลูบหน้า กลางวันอยู่ที่อกก็ต้องเอาน้ำลูบอก แต่ตอนเย็นไพล่ไปอยู่ที่เท้่า จึงต้องเอาน้ำล้างเท้า
ธรรมบาลกุมารก็เลยฉกฉวยคำเฉลยของนกช่างพูดไปตอบคำถาม ท้าวกบิลพรหมเมื่อแพ้ก็รักษาสัจจะ ตัดเศียรให้ตามสัญญา ไม่มีการบิดพลิ้วเกี่ยงให้ศาลโน้นศาลนี้ตีความ ไม่ต้องให้ใครต้องเหน็ดเหนื่อยมาทวงสัญญา เพียงแต่สั่งเสียธิดาทั้งเจ็ดให้ช่วยเก็บรักษาเศียรให้เป็นที่เป็นทาง เพราะเศียรของพระพรหมนั้น ถ้าตกลงบนดิน แผ่นดินจะลุกเป็นไฟ โยนขึ้นฟ้าก็จะแห้งแล้ง ฝนฟ้าไม่ตก หรือถ้าทิ้งลงน้ำ น้ำท่าก็จะแห้งเหือดพอ ๆ กับแม่น้ำโขง ชาวบ้านชาวเมืองจะเดือดร้อนธิดาทั้งเจ็ดของท้าวมหาพรหมจึงเอาพานมารองรับเศียรของพระบิดาไปเก็บรักษาไว้ที่ภูเขาแห่งหนึ่ง เมื่อครบรอบวันที่ท้าวกบิลพรหมตัดศีรษะ ก็จะผลัดเปลี่ยนกันรับหน้าที่นำเศียรออกมาทำบุญ กลายเป็นประเพณีแห่นางสงกรานต์
คนไทยถือวันสงกรานต์เป็นวันกตัญญู วันครอบครัว ก็เพราะเหตุนี้
เรื่องราวของท้าวกบิลพรหม น่าจะเป็นตัวอย่างของผู้ปกครองที่ดี ทั้งเรื่องรักษาสัจจะ แม้จะเป็นเรื่องเล็ก ๆ และทั้งความรับผิดชอบที่แม้จะตัดเศียรก็ยังห่วงว่าจะสร้างความเดือดร้อนให้คนอื่นคิดถึงท้าวกบิลพรหมแล้วอดเปรียบเทียบกับนักบริหารบ้านเราไม่ได้
แตกต่างห่างไกลกันลิบลับ ทั้งสองเรื่องแหละ
