อิเหนาเป็นพระเอกวรรณคดี ที่ค่อนข้างจะห่างไกลจากพระเอกในอุดมคติ ภาพลักษณ์ของอิเหนากระเดียดไปทางผู้ร้ายเสียมากกว่า จนสมัยหนึ่งเกือบถูกถอดออกจากหนังสือเรียน เพราะอิเหนานั้น ทั้งเห็นแก่ตัว ขาดความรับผิดชอบ และทำอะไรๆ เลวร้ายเป็นตัวอย่างที่ไม่น่าเอาอย่าง
นั่นก็เป็นเพราะนักอ่านยังไม่ใช่นักคิด ถ้าอ่านแบบนักคิดก็จะเห็นว่าที่จริงพฤติกรรมของตัวละครก็สะท้อนให้เห็นธาตุแท้ของมนุษย์ที่น่าศึกษา
นักจิตวิทยาวิเคราะห์ว่า อิเหนาสะท้อนตัวตนคนธรรมดา ที่มีปมเด่นล้นเหลือ จนถึงขั้นหลงตัวก็เพราะเกิดมาพรั่งพร้อม ทั้งเฉลียวฉลาด ชาติตระกูลดี รูปร่างหน้าตาหล่อเหลาฯลฯ แถมยังถูกเลี้ยงดูมาแบบทูนหัวทูนเกล้า มีบริวารแวดล้อมคอยส่งเสริม ไม่ว่าทำอะไรก็ไม่เคยมีใครห้ามปราม ก็เลยหลงตัว ยึุดตัวเองเป็นศูนย์กลาง ไม่ได้คิดถึงคนอื่นความเอาแต่ใจตัวของอิเหนามีอยู่ชัดเจนตลอดเรื่อง ตั้งแต่ท้าวกุเรปันให้หมั้นกับบุษบาก็วีนแตก แหกคอก ไม่ยอมรับรู้รับฟังเหตุผล หนีออกจากบ้าน...เอ๊ย ออกจากวังเหมือนเด็กมีปัญหา แล้วก็ไปคว้าจินตะหราลูกสาวเจ้าเมืองเล็ก ๆ มา ซึ่งก็กลายเป็นปัญหากลืนไม่เข้าคายไม่ออกในตอนหลัง
ส่วนเรื่องที่ผู้ใหญ่หมั้นหมายให้ตามประเพณี ก็ปล่อยให้ผู้ใหญ่กุมขมัย หาทางแก้กันไปเอง ท้าวดาหาต้องขายผ้าเอาหน้ารอด ด้วยการประกาศบิ๊กเซล ส่งรูปบุษบาไปโฆษณาทั่วทิศ ใครมาก่อนได้ก่อน ทำให้บุษบากลายเป็นขนมหวานให้วิหยาสะกำ กับจรกาทำสงครามแย่งชิงกันวุ่นวาย โดยที่ตัวอิเหนาคนสร้างปัญหาทำไม่รู้ไม่ชี้ จนท้าวกุเรปันเหลืออด ต้องยื่นคำขาด โดยการส่งจดหมายไปให้
ข้อความในจดหมายของท้าวกุเรปันนั้น กระตุกต่อมสำนึกของอิเหนาได้ไม่เบาเลยทีเดียว โดยเฉพาะตอนท้ายที่ว่า
ซึ่งครั้งนี้เกิดเหตุเภทภัย ก็เพราะใครทำความไว้งามพักตร์
ครั้งหนึ่งก็ให้เสียวาจา อายชาวดาหาอาณาจักร
ครั้งนี้เร่งคิดดูจงนัก จะซ้ำให้เสียศักดิ์ก็ตามที
แม้นมิยกพลไกรไปช่วย ถึงเราม้วยก็อย่ามาดูผี
อย่าดูทั้งเปลวอัคคี แต่นี้ขาดกันจนบรรลัย
เจอไม้แข็ง ถึงขนาดตัดพ่อตัดลูก ตายก็ไม่ต้องเผาผี อิเหนาก็คงกลัวไม่ได้มรดกอยู่เหมือนกัน ก็เลยจำใจยกทัพไปช่วยรบ แล้วก็เลยได้พบบุษบาคู่หมั้นที่ตัวเองสลัดทิ้ง พอเห็นบุษบาเข้าอิเหนาก็เกิดเสียดายขึ้นมา แล้วพอเกิดอยากได้ขึ้นมาใครจะหวงห้ามอย่างไรก็ไม่ฟัง ตามประสาเด็กนิสัยเสีย
อิเหนาก็เลยพยายามทุกวิถีทางที่จะเอาให้ได้ ทั้งพาลหาเรื่องจรกา ใส่ร้ายป้ายสีสารพัด ท้ายที่สุดถึงขนาดวางแผนเผาเมืองลักพาบุษบาไปซ่อน แล้วก็ปั้นหน้าบริสุทธิ์ใสซื่อกลับมาแก้สงสัยในเมือง จนใคร ๆ ก็หลงเชื่อ หรืออาจไม่เชื่อแต่จับไม่ได้คาหนังคาเขา ไม่มีหลักฐานชัดแจ้ง ก็ต้องยกประโยชน์ให้จำเลย
เรื่องนี้คนทำอะไรไม่ได้ แต่เทวดาเหลืออด องค์ปะตาระกาหราต้องลงมือเองด้วยการให้พายุพัดนางบุษบาลอยหายไป แล้วให้อิเหนามะงุมมะงาหราตามหาเสียกลายเป็นวรรณคดีเรื่องยาวเหยียด
ไม่ค่อยแน่ใจว่าใครบางคนที่เป็นนักวางแผนในบ้านเรา เคยอ่านวรรณคดีเรื่องนี้หรือเปล่า แต่หลายสิ่งหลายอย่างก็ดูเหมือนเลียนแบบ ไม่ว่าจะเป็นการเผาเมืองให้ชาวบ้านร้านถิ่นเดือดร้อน เพื่อจะฉวยโอกาสแย่งชิงสิ่งที่ต้องการ หรือทำตีหน้าไม่รู้ไม่ชี้มาแก้สงสัยต่างๆ นานา ถึงจะรู้ว่ามีคนไม่เชื่อตั้งมากมาย แต่เมื่อไม่มีหลักฐานใครก็ทำอะไรไม่ได้ ความจริงคนเขียนวรรณคดี เขาก็ไม่ได้เขียนให้อิหนาเป็นพระเอกอะไรนักหนา ตรงกันข้าม ยังชี้ให้เห็นว่าการกระทำของอิเหนาล้วนแต่สร้างความเดือดร้อนให้คนรอบข้าง ไม่ว่าพ่อแม่ลุงป้าน้าอา ผู้หญิงที่อิเหนาคิดเอาว่ารัก แต่ความจริงคืออยากได้ และอยากเอาชนะ รวมไปถึงประชาชนพลเมืองทีอยู่ดี ๆ ก็พลอยรับเคราะห์ไปด้วย
อิเหนาฉบับดั้งเดิม ไม่มีใครทำอะไรได้เพราะเป็นลูกหลานเทวดา ต้องอาศัยเทวดาฟ้าดินลงโทษ
อิเหนาเวอร์ชั่นนี้ ปมเด่นปมโด่งไม่ได้น้อยกว่าเวอร์ชั่นแรก ทั้งเก่ง ทั้งฉลาด เจ้าเล่ห์แสนกลไม่น้อยไปกว่ากัน ข้าทาสบริวารก็มากมาย คอยห้อมล้อมเสนอสนองกันสุดฤทธิ์สุดเดช
ตอนนี้ เผาเมืองก็แล้ว แก้สงสัยไปน้ำขุ่น ๆ ก็แล้วว่าที่จริง ฟ้าดินก็ลงโทษให้ต้องออกไปมะงุมมะงาหรา หาทางกลับบ้านไม่ได้ไปแล้ว
แต่ก็ดูทีท่าว่าจะยังไม่ค่อยรู้สึกตัว
คงต้องรอดูกันว่า องค์ปะตาระกาหรา จะจัดการกับพระเอกนิสัยผู้ร้ายคนนี้ยังไง
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น