วรรณคดี เป็นคลังปัญญาของบรรดานักปราชญ์ราชกวี มีเรื่องราวให้เก็บมาคิดวิเคราะห์สังเคราะห์ได้บานตะเกียง เป็นต้นว่า เรื่องมุมมองความรักที่มีอยู่หลากหลาย
อย่างเรื่องเวนิสวาณิช ตอนที่พระเอกนางเอกพบกัน ก็มีคำถามถึงนิยามความรักผ่านเสียงดนตรีว่า
"ความเอยความรัก
เริ่มสมัครชั้นต้น ณ หนไหน
เริ่มเพาะเหมาะกลางหว่างหัวใจ
หรือเริ่มในสมองตรองจงดี"
แล้วนักดนตรีก็ช่วยเฉลยเสร็จสรรพว่า
"เกิดเมื่อเห็นน้องน้อยอย่างสงสัย
ตาประสบตารักสมัครไซร้"
ก็คือ รักแรกพบ สบตาปุ๊บก็ปิ๊งทันที อันนี้เขาตอนแทนพระเอกนางเอกตอนนั้น คนอื่นไม่เกี่ยวส่วนพระอภัยมณี ผ่านรักมาหลายครั้ง ทั้งนางผีเสื้อสมุทร นางเงือก นางสุวรรณมาลี แถมด้วยนางวาลี แต่ก็ยังฝากรักกับนางละเวงเสียหวานเวอร์
"ถึงม้วยดินสิ้นฟ้ามหาสมุทร
ไม่สิ้นสุดความรักสมัครสมาน
แม้เกิดในใต้หล้าสุุธาธาร
ขอพบพานพิสวาททุกชาติไป"
หรือนางมัทนา อีตอนกำลังสวีท ก็เปรียบเทียบความรักว่า
"อ้าอรุณแอร่มระเรื่องรุจี ประดุจมโนภิรมย์รตี...
ณ แรกรัก"
นี่ก็เห็นความรักสวยงาม สว่างไสว ราวกับพระอาทิตย์แรกขึ้น หวานเวอร์เหมือนกัน"ความรักเหมือนโรคา บันดาลตาให้มืดมน
ไม่ยินและไม่ยล อุปสรรคะใดใด
ความรักเหมือนโคถึก กำลังคึกผิขังไว้
ก็โลดออกจากคอกไป บ ยอมอยู่ ณ ที่ขัง
ถึงหากจะขังไว้ ก็ดึงไปด้วยกำลัง
ยิ่งห้ามก็ยิ่งคลั่ง บ หวนคิดถึงเจ็บกาย"
คือเปรียบความรักทำให้ตาบอด ยังแถมพิษวัวบ้าอีกต่างหากทำนองเดียวกับรักของจินตะหรา ในเรื่องอิเหนา ที่เผลอใจไปรักคนมีเจ้าของ พออิเหนากลับไปดาหา ก็เลยต้องรำพึงรำพันว่า
"โอ้ว่าอนิจจาความรัก
เพิ่งประจักษ์ดังสายน้ำไหล
มีแต่จะเชี่ยวเป็นเกลียวไป
ที่ไหนเลยจะไหลคืนมา"
ส่วนขุนแผน ยอดนักรักมืออาชีพ ที่สมัยหนุ่ม ๆ ใช้ทุกวิถีทางเพื่อแย่งชิงความรัก เมื่อผ่านทุกข์ผ่านสุข สมหวังผิดหวัง มาเป็นคุณพ่อ ประสบการณ์ก็สอนให้สุขุมคัมภีรภาพขึ้น เมื่อเห็นลูกชายบ้ารักเหมือนสมัยตัวเองยังหนุ่ม ก็ยังเตือนพลายงาม ว่า"ลูกเอ๋ยเจ้าไม่เคยรู้รสร้าย
เมื่อความรักกลับกลายแล้วหน่ายหนี
อันเจ็บปวดยวดยิ่งทุกสิ่งมี
ไม่เท่าที่เจ็บช้ำระกำรัก"
นับว่าขุนแผนนี่ แก่ใช้ได้ ไม่ได้แก่เพราะกินข้าว เฒ่าเพราะอยู่นาน อย่างน้อยความคิดก็พัฒนาขึ้นเยอะ
ส่วนในเรื่องเงาะป่า ซมพลา ฮะเนา ลำหับ รักสามเส้าที่ตัวละครทั้งสามต้องจบชีวิตสังเวยความรัก ก็สะท้อนมุมมองความรักแบบปลงอนิจจังไว้ว่า
"ดูดู๋ความรักนักหนาหนอ มาลวงล่อคนพาให้อาสัญ
ถึงสามศพสยบเรียงเคียงกัน
ล้วนทาสรักทั้งนั้นอนาถใจ
นางเอกที่ค่อนข้างจะเป็นนักปรัชญา และให้นิยามความรักไว้อย่างกิ๊บเก๋เท่กว่าใคร ได้แก่ วาสิฏฐี ที่เปรียบเทียบความรักแท้ว่า รักของเจ้าหล่อนเปรียบได้กับสีดำเหมือนสีศอพระศิวะ นั่นก็คือ ความรักแท้ต้องอดทนต่อความทุกข์ยากเพื่อให้คนที่รักมีความสุข เหมือนพระศิวะที่ยอมดื่มพิษเพื่อรักษาโลกไว้
 |
| เพิ่มคำอธิบายภาพ |
ส่วนเรื่องรักที่ยิ่งใหญ่กว่าแบบหนุ่ม ๆ สาว ๆ รักกัน เลิกกัน ก็มีอยู่ในวรรณคดีหลายเรื่องหลายเล่ม เป็นต้นว่า พระราชนิพนธ์ของ ร.๖ ซึ่งพยายามปลุกใจให้รักชาติ ที่คุ้น ๆ กันก็เช่น
"รักชาติยอมสละแม้ ชีวีรักเกียรติจงเจตน์พลี ชีพได้"
หรือ
"ชาติใดไร้รักสมัครสมาน
จะทำการสิ่งใดก็ไร้ผล
แม้นชาติย่อยยับอับจน
บุคคลจะสุขอยู่อย่างไร"
ส่วนพลตรีหลวงวิจิตรวาทการ ก็นิยามความรักที่ยิ่งใหญ่กว่าความรักของหนุ่มสาวไว้ในบทประพันธ์เรื่องเจ้าหญิงแสนหวีว่า
"ความรักอันใด แม้รักเท่าไหน ก็ไม่ยั่งยืน
เช่นรักคู่รัก แม้รักดังกลืน ยังอาจขมขื่น ขึ้นได้ภายหลัง
แต่ความรักชาติ รักแสนพิสวาท รักจนสุดกำลัง
ก่อเกิดมานะ ยอมสละชีวัง รักจนกระทั่ง หมดเลือดเนื้อเรา
ชีวิตร่างกาย เราไม่เสียดาย ตายแล้วก็เผา
ทุกสิ่งยอมพลาด เว้นแต่ชาติของเรา ไม่ให้ใครเข้า เหยียบย่ำทำลาย"
ชาติเราเป็นชาติอยู่ได้จนถึงทุกวันนี้ ก็เพราะบรรพบุรุษของเรามีหัวใจรัก และยอมเสียสละเพื่อปกป้องสิ่งที่รักไว้นี่แหละ
ไม่รู้เหมือนกันว่าลูกหลานไทย จะยังมีหัวใจแบบนี้มากน้อยแค่ไหน
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น